trương định là ai

By Admin 13/09/2023 0

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Bạn đang xem: trương định là ai

Bình Tây Đại Nguyên Soái
Trương Định

Chân Dung Trương Định

Sinh1820
Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam
Mất19 mon 8, 1864 (43–44 tuổi)
Gò Công (tỉnh Gia Định), Việt Nam
Tên khácTrương Trường Định
Phối ngẫu(Lê Thị Thưởng) Trần Thị Sinh
Con cáiTrương Quyền
Cha mẹ
  • Trương Cầm (cha)

Trương Định (Chữ Hán: 張定; 1820 – 1864) hoặc Trương Công Định hoặc Trương Trường Định, là võ quan lại triều Nguyễn, và là thủ lĩnh chống Pháp quá trình 1859 – 1864, nhập lịch sử vẻ vang VN.

Tóm lược đái sử[sửa | sửa mã nguồn]

Trương Định sinh bên trên xã Tư Cung, phủ Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi (nay là xã Tịnh Khê, thành phố Hồ Chí Minh Tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi). Cha ông là Lãnh binh Trương Cầm, từng là Hữu thủy Vệ uý ở Gia Định bên dưới thời vua Thiệu Trị.

Năm 1844, Trương Định theo đuổi phụ vương nhập Nam. Sau Khi phụ vương tổn thất, ông cư trú tức thì điểm phụ vương đóng góp quân. Sau ê, ông kết duyên với bà Lê Thị Thưởng, vốn liếng là đàn bà của một hào phú ở thị xã Tân Hòa, tỉnh Gia Định (Gò Công Đông,Tiền Giang ngày nay).

Năm 1850, hưởng trọn ứng quyết sách khẩn hoang toàng của tướng mạo Nguyễn Tri Phương, Trương Định xuất chi phí đi ra mộ dân nghèo nàn lập vọng gác điền ở Gia Thuận (Gò Công), vì vậy, ông được ngôi nhà Nguyễn bửa thực hiện Quản cơ,[1] hàm chánh lục phẩm.

Trở trở nên thủ lĩnh chống Pháp[sửa | sửa mã nguồn]

Mộ và thông thường thờ Trương Định ở thị xã Gò Công

Năm 1861, Pháp tiến công Gia Định phen loại nhất , Trương Định đem quân phối phù hợp với binh của tướng mạo Nguyễn Tri Phương chống lưu giữ chiến tuyến Chí Hòa. Khi Đại vọng gác Chí Hòa thất thủ, ông lùi về Gò Công, nằm trong Lưu Tiến Thiện, Lê Quang Quyền chiêu binh ứng nghĩa, trấn lưu giữ vùng Gia Định-Định Tường.

Ở phía trên, Trương Định tổ chức triển khai lại lực lượng, xây dựng tác chiến trong số vùng Gò Công, Tân An, Mỹ Tho, Chợ Lớn, TP Sài Gòn, Đồng Tháp Mười và kéo dãn dài đến tới tận biên cương Campuchia.

Kể về ông ở quá trình này, sử ngôi nhà Nguyễn chép:

Trương Định tiếp nối võ nghệ, gan dạ, mẹo lược. Tự Đức năm loại 14 (1861), trở nên Gia Định hữu sự, [a] Định hưởng trọn ứng việc nghĩa, mộ thú dõng được rộng lớn 6.000 người, lại kiêm quản lí những đầu mục thân mật hào mộ việc nghĩa, dồn lập 18 cơ quân, luôn luôn chống tiến công người Pháp, nhận được súng ống vũ khí và đúc chế tăng nhằm sử dụng, được bạt bửa thực hiện Quản cơ lĩnh Phó Lãnh binh Gia Định.[2]

Ngày 5 mon 6 năm 1862, triều đình Huế thỏa thuận hòa ước với Pháp. Cũng theo đuổi sử ngôi nhà Nguyễn thì:

Tháng 7 năm 1862...kể từ Khi tiếp tục lăm le hòa ước rồi, Ngài [Tự Đức] truyền dụ Nam Kỳ nghỉ ngơi binh và đòi hỏi Trương Định đi ra Phú Yên. Khi ấy trong số tỉnh Gia Định, Định Tường, Biên Hòa những người dân ứng nghĩa rủ nhau liên minh, tôn Trương Định thực hiện Đại đầu mục, xin xỏ tạo ra tiến công, Đình thần nghị rằng: "bây giờ việc Bắc Kỳ đương khẩn, tuy nhiên Nam Kỳ chưa xuất hiện thời cơ gì, xin xỏ giao phó Phan Thanh Giản hiểu dụ". Nhưng Trương Định tiếp tục lâu tuy nhiên ko chịu đựng về cung chức, bị không bổ nhiệm hàm.[3]

Trên thực tiễn, ông tiếp tục kể từ chối thư dụ mặt hàng của tướng mạo Pháp là Bonard, mặc kệ chiếu vua đi ra mệnh lệnh bến bãi binh vì thế Phan Thanh Giản truyền nhập và rút quân về Gò Công, xưng là Trung thiên tướng mạo quân,[4] và được dân chúng tôn là Bình Tây Đại Nguyên soái, lấy điểm này thực hiện bạn dạng doanh, thiết kế những địa thế căn cứ địa kháng chiến.

Ngày 16 mon 12 năm 1862, Trương Định tiếp tục đi ra mệnh lệnh tiến công những địa điểm của quân Pháp ở cả tía tỉnh miền Đông Nam Sở, đẩy Pháp nhập tình thế lúng túng, tiêu cực. Tháng hai năm 1863, nhờ sở hữu viện binh hỗ trợ, Pháp phản công bên trên Biên Hòa, Chợ Lớn, vây hãm Gò Công. Ngày 26 mon hai năm 1863, Pháp xâm lăng trở nên trì, ông bay ngoài vòng vây và kéo quân về Biên Hòa.

Tháng 9 năm 1863, tướng mạo Lagrandière thanh lịch thay cho Bonard, há cuộc càn quét dọn loại nhì, bắt được phu nhân con cái và một số trong những tùy tùng của Trương Định.

Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 19 mon 8 năm 1864, Huỳnh Công Tấn phản bội dẫn đàng mang đến quân Pháp bất thần vây hãm đột kích. Bản doanh Đám lá tối trời [b] thất thủ, Trương Định bị trọng thương (gãy xương sống).[5]

Về tử vong của ông, những mối cung cấp ko thống nhất về sự việc ông sở hữu tử tiết hay là không. Hầu không còn những mối cung cấp nhận định rằng ông tiếp tục tử tiết nhằm ngoài rớt vào tay giặc.[6][7][8][9] Mặt không giống, theo đuổi Việt sử Tân Biên của Phạm Văn Sơn, "ông và 28 người tùy nằm trong bị phun chết".[10] Khi ấy, ông 44 tuổi hạc.

Hay tin yêu Trương Định tử tiết, vua Tự Đức sai truy tặng ông phẩm hàm, và năm 1871 lại mang đến lập thông thường thờ ông bên trên Tư Cung (Quảng Nghĩa). Con ông là Trương Quyền tiếp tục rút lên vùng Châu Đốc nối tiếp chống Pháp tăng 6 năm nữa.

Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã từng 12 bài bác thơ và một bài bác văn tế điếu ông. Trích reviews một bài:

Bàn thờ Trương Định ở bên phía trong đền
Trong Nam, thương hiệu bọn họ phất như cồn
Mấy trận Gò Công nức giờ đồng hồ đồn
Đấu đạn hỡi rêm tàu bạch quỷ
Hơi gươm tăng rạng vẻ Hoàng Môn
Ngọn cờ ứng nghĩa trời ko bẻ
Quả ấn Bình Tây khu đất hấp tấp chôn
Nỡ khiến cho hero rơi giọt luỵ
Lâm dâm tía chữ điếu vong hồn.

Từ ê đến giờ, nhiều thương hiệu đàng bên trên những thành phố Hồ Chí Minh và thương hiệu ngôi trường học tập ở VN được có tên ông.

Xem thêm: 12 cung hoàng đạo là ai trong chien binh am nhac

Tuyên thân phụ nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Tuyên thân phụ của Trương Định nhập thư vấn đáp thư dụ mặt hàng của tướng mạo Pháp Bonard nhập thời điểm cuối năm 1862:

“ Triều đình Huế ko nhìn nhận tất cả chúng ta, tuy nhiên tất cả chúng ta cứ đảm bảo Tổ quốc tất cả chúng ta. ”

Ông vấn đáp Phan Thanh Giản về sự việc bến bãi binh chống Pháp: “Triều đình nghị hòa thì cứ nghị hòa còn việc của Định thì Định cứ thực hiện. Định thà đắc tội với Triều đình chứ không hề nỡ ngồi nhìn giang san này đắm chìm...”

Tuyên thân phụ của Trương Định gửi những quan lại ở Vĩnh Long, nhằm tỏ ý ly khai với Nam triều (vì sau hòa ước Nhâm Tuất, vua Tự Đức đi ra mệnh lệnh ông cần bến bãi binh) nhập mon hai năm 1863:

“ Muốn quay về nó như xưa, dân bọn chúng tía tỉnh đòi hỏi Shop chúng tôi hàng đầu khởi nghĩa, Shop chúng tôi ko thể làm những gì được không giống. Chúng tôi sẵn sàng võ thuật nhập phía Đông tương đương phía Tây, Shop chúng tôi chống đối và võ thuật. Chúng tôi tiếp tục tiến công té bọn giặc cướp... ”
“ Chúng tớ thề thốt tiếp tục tiến công mãi và tiến công không ngừng nghỉ, Khi tớ thiếu hụt toàn bộ tiếp tục bẻ nhánh cây thực hiện cờ, lấy hèo gộc thực hiện võ khí mang đến binh lính ta... ”

Hịch của Trương Định (tháng 8 năm 1864):

“ Lòng dân tiếp tục mong muốn tớ lên thực hiện nguyên vẹn nhung tía tỉnh, tớ nhìn nhập lòng dân mến yêu ko nhạt lạt của người xem so với tớ. Thế là đoạn bất thứ lỗi giặc cướp. ”

Mấy đoạn trích bên trên, được ghi sang trọng bên trên thông thường thờ Trương Định, ở tức thì trung tâm thị xã Gò Công.

Nhận xét[sửa | sửa mã nguồn]

Tượng đài Trương Định ở trung tâm thị xã Gò Công
  • Trung úy Léopold Pallu (1828 – 1891), sĩ quan lại tùy viên Tổng hành dinh cơ của Phó đề đốc Charner, và là kẻ lãnh đạo team thủy quân lục chiến tiến công nhập Đại vọng gác Chí Hòa, trở nên Định Tường (Mỹ Tho), viết:
Lúc bấy giờ (tháng 6 năm 1861) sở hữu một người An Nam cực kỳ quyết định và hào hùng thương hiệu là Trương Định[c] cho thấy tiếp tục dấy loàn khởi nghĩa nhập toàn xứ...Là 1 trong những số những người dân nhiều nghị lực nhất, anh tớ xí gạt là tiếp tục bị tiêu diệt nhập trận Gò Công, tuy nhiên sau này lại xuất hiện tại và võ thuật nhập không còn mùa mưa...Mãi về về sau, Khi tớ đã sở hữu Biên Hòa, thương hiệu Trương Định vẫy vùng tàn phá huỷ không còn nhì vùng tứ giác của tớ...[11]
  • Trong sách Sài Gòn xưa – nén tượng 300 năm trong phòng văn Sơn Nam sở hữu đoạn:
Yêu nước đằm thắm, khí khái trước nghĩa rộng lớn, đứng tiên phong hàng đầu nhập trào lưu kháng Pháp ở Nam Kỳ vẫn chính là Trương Định. Mang ơn vua, lưu giữ khu đất mang đến vua (Gò Công là điểm phân phát tích của Phạm Đăng Hưng và đàn bà là bà Từ Dũ), tuy nhiên chống mệnh lệnh Khi rời khu đất mang đến Pháp. Trương Định và dân vọng gác điền tận dụng địa hình rừng ngập đậm Gò Công nhằm khởi nghĩa, che đập, xây lũy. Giặc cần vất vả, tổ chức triển khai nội ứng mới nhất giết mổ được ông, trải qua nhiều cuộc hành binh cấp cho tướng mạo, sắp xếp súng rộng lớn bên trên thuyền nhỏ, nhằm dịch chuyển điểm nước cạn hết. Địch cần đem xác ông bầy trước chợ nhằm thực hiện bệnh cớ...và chôn ông thân mật chợ, nếu như chôn điểm hẻo lánh, e nghĩa binh lập đàn tế cờ, phục oán mang đến công ty tướng mạo. Cụ Đồ Chiểu tiếp tục đem toàn bộ tận tâm ghi chép bài bác văn tế ông và 10 bài bác liên trả.[12]

Gia quyến[sửa | sửa mã nguồn]

Người phu nhân chính[sửa | sửa mã nguồn]

Lê Thị Thưởng (? – ?) là đàn bà một hào phú ở thị xã Tân Hòa (Gò Công). Bà và Trương Định kết duyên năm này ko rõ ràng, tuy nhiên theo đuổi sử sách thì ...nhập năm 1854, nhờ việc trợ canh ty của mái ấm gia đình mặt mày phu nhân, Trương Định xuất gia sản, mộ dân nghèo nàn lập vọng gác điền Gia Thuận (Gò Công).[13]

Sau Khi ông xã và con cái tổn thất vì như thế việc nước, chép chuyện của bà như sau:

(Trương Định) sau vì như thế thất lợi tuy nhiên tổn thất, con cái ông là (Trương) Tuệ cũng bị tiêu diệt vì như thế việc quân, phu nhân (Trương) Định là Lê Thị Thưởng vì như thế ko điểm nương tựa nên về quê quán (Quảng Ngãi, quê chồng) thực hiện ăn. Năm (Tự Đức) loại 27 (1874), quan lại tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi tâu rằng, (Trương) Định là người dân có nghĩa khí rất rất đáng tuyên dương mà bấy giờ phu nhân của (Trương) Định lại là kẻ nghèo nàn cực khổ, rất rất đáng thương. Vậy, xin xỏ sản xuất trong cả đời mang đến (vợ Trương Định) từng tháng đôi mươi quan lại và 2 phương gạo...
Năm (Tự Đức) loại 34 (tức năm 1881), lại cấp cho tăng cho những người phu nhân (của Trương Định) từng tháng 10 quan lại, bên cạnh đó, sai xã ấy cần thỉnh phảng phất cho tới thăm hỏi. Khi bà tổn thất, (vua ban) mang đến 100 quan lại chi phí (để mai táng).[14]

Người phu nhân thứ[sửa | sửa mã nguồn]

Trần Thị Sanh (1820 – 1882) là em bọn họ (con cô) thái hậu Từ Dụ, u vua Tự Đức. Bà Trần Thị Sanh là con cái loại sáu của ông Trần Văn Đồ và bà Phạm Thị Phụng. Bà Phụng là em gái ông Phạm Đăng Hưng, phụ vương của bà Phạm Thị Hằng, tức thái hậu Từ Dụ. Trước Khi về thực hiện phu nhân loại Trương Định, bà từng sở hữu một đời ông xã là ông Dương Tấn Bổn và một cô đàn bà thương hiệu Dương Thị Hương. Bà Hương về sau gả mang đến ông Huỳnh Đình Ngươn, phụ vương của chí sĩ Huỳnh Đình Điển. Ông Bổn tổn thất sớm[15], nghĩa tình phu nhân ông xã đứt đoạn, bà Sanh cố chí bồn chồn chuyện thực hiện ăn và trở nên một trong mỗi người phong lưu ở xứ Gò Công.

Giàu sở hữu, bà Sanh sử dụng chi phí mua sắm lúa gạo, nhờ Trương Định đem cứu vãn tế dân, và còn trả chi phí mang đến ông Định quy tụ dân chuồn khai khẩn khu đất đai. Sau Khi ông xã bị tiêu diệt được hai năm, bà về thực hiện hầu thiếp mang đến Trương Định[15], nên dân gian giảo mới nhất gọi là bà Hầu.

Gò Công sở hữu tư tổng nhiều,
Mà riêng rẽ sở hữu một bà Hầu nhiều lớn.[16]

Khi Trương Định phất cờ tiến công Pháp, bà Sanh (khi này đang trở thành phu nhân loại Trương Định) bồn chồn việc rèn vũ trang, tích trữ hoa màu mang đến nghĩa binh. Khi ông xã tổn thất, bà đem xác ông về chôn bên trên Gò Công.

Năm 1864, sau khoản thời gian Trương Định tử tiết, bà Sanh nhập miếu quy nó, giao phó quyền nhìn nom tài sản mang đến con cái riêng rẽ Dương Thị Hương và con cái rể là Tri thị xã Trường Bình.

Vị trí lăng mộ[sửa | sửa mã nguồn]

Mộ Trương Định ban sơ (1864) được tạo vì chưng hồ nước dù dước và bên trên bia đá sở hữu tự khắc bao nhiêu chữ: Đại Nam - An Hà lãnh binh kiêm Bình Tây Đại tướng mạo quân Trương công húy Định chi mộ. Nhà thế quyền Pháp bắt đục vứt mặt hàng chữ Bình Tây Đại tướng mạo quân và trị bà Sanh 10.000 quan lại chi phí vì như thế tội lập bia trái ngược phép tắc.

Năm 1874, bà Sanh thực hiện đơn xin xỏ tu sửa mộ mang đến ông xã. Lần này mộ Trương Định được xây bằng đá tạc hoa cương, sở hữu 3 bức hoành phi và 6 trụ đá ghi lại thân mật thế và sự nghiệp của ông. Một đợt nữa, những hoành phi và trụ đá bị Pháp đi ra mệnh lệnh đục vứt...[17]

Nhà nghiên cứu và phân tích Huỳnh Minh mang đến biết: "Trải nhiều năm Pháp nằm trong, mộ Trương Định trở nên hoang toàng phế truất. Sau sở hữu bà Huỳnh Thị Điệu, thường hay gọi là bà Phủ Hải[d] mang đến thay thế sửa chữa lại. Năm 1956, được sửa thanh lịch phen nữa"...[18]

Từ năm 1972 cho tới năm 1973 xây tăng thông thường thờ. Lăng mộ và thông thường thờ Trương Định và đã được Sở Văn hóa - tin tức VN thừa nhận là Di tích lịch sử-văn hóa quốc gia ngày 6 mon 12 năm 1989.

Lễ hội tưởng vọng ông ra mắt bên trên phía trên những ngày 19 và đôi mươi mon 8 dương lịch thường niên.

Trương Định cũng khá được hậu thế tôn vinh bên trên di tích lịch sử thánh địa bọn họ Trương VN nằm trong thị xã Thiên Tôn, thị xã Hoa Lư, Tỉnh Ninh Bình. Đền Trương là điểm thờ những người dân bọn họ Trương tiếp tục khuất bên trên bàn thờ cúng xã hội,[19] nhập hậu cung sở hữu tượng thờ Ngọc Hoàng Thượng đế (Trương Hữu Nhân) và 14 danh nhân bọn họ Trương vượt trội tức thời phong loài kiến ở 3 miền VN gồm: Ban văn thờ Thái phó Trương Hán Siêu, Trạng nguyên vẹn Trương Hanh, Trạng nguyên vẹn Trương Xán, Thượng thư Trương Công Giai, Thái sư Trương Đăng Quế, Đông những học tập sĩ Trương Quốc Dụng, Thượng thư Trương Công Hy. Ban võ thờ Tướng Trương Hống, Tướng Trương Hát, Tướng Trương Nữu, Tăng lục võ sư Trương Ma Ni, Tướng Trương Chiến, Đại tướng mạo quân Trương Minh Giảng và Anh hùng Trương Công Định.

Xem thêm: kẻ thù chủ yếu trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc của người dân da đen ở nam phi là ai

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Ở phía trên chỉ trận Đại vọng gác Chí Hòa xẩy ra nhập mon hai năm 1861.
  2. ^ Vị trí kể từ Gò Công chuồn về phía ao Trường Đua, theo đuổi đàng ấp Long Hưng cho tới té tía ấp Giá Trên nằm trong xã Kiểng Phước; kể từ phía trên sở hữu bảng chỉ dẫn chuồn tăng 8,5 km nữa nhằm cho tới thông thường thờ Trương Định (Gia Thuận). điểm này, Khi xưa là điểm "Đám lá tối trời".
  3. ^ Trương Định (ghi chú của Hoang Phong, người dịch sách).
  4. ^ Bà Điệu là đàn bà út ít của bà Dương Thị Hương, đàn bà riêng rẽ của bà Trần Thị Sanh, và ông Huỳnh Đình Ngươn. Bà Điệu lấy ông xã là Đốc Phủ sứ là Nguyễn Văn Hải, nên gọi là bà Phủ Hải.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn tì Thế (1992), tr. 920
  2. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 877
  3. ^ Theo Quốc triều chánh biên toát yếu, tr. 401.
  4. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 878
  5. ^ Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn tì Thế (1992), tr. 921
  6. ^ Mark W. McLeod (1991). The Vietnamese Response lớn French Intervention, 1862-1874. Greenwood Publishing Group. tr. 65. Wounded and facing capture, he took his own life.
  7. ^ William Appleman Williams, Lloyd C. Gardner chỉnh sửa (1989). America in Vietnam: A Documentary History. Norton. tr. 16.
  8. ^ 130 năm nhìn lại cuộc sống & sự nghiệp Trương Định: kỷ yếu hèn hội thảo chiến lược khoa học. Sở văn hóa truyền thống vấn đề Tiền Giang. 1995. tr. 11.
  9. ^ Nguyễn Khắc Viện (1978). The long resistance: 1858-1975. Nhà xuất bạn dạng Ngoại ngữ. tr. 14.
  10. ^ Phạm Văn Sơn, Việt sử tân biên (quyển 5, tập dượt thượng, tr. 195), trích: "Một bộ-hạ là Huỳnh-công-Tấn đã từng phản qua quýt đầu mặt hàng Pháp, rồi dẫn Liên quân cho tới vây bắt. Ông và 28 người tùy nằm trong bị phun bị tiêu diệt."
  11. ^ Theo Léopold Pallu, Histoire de L’Expédition de Cochinchine en 1861 (Lịch sử cuộc viễn chinh Nam Kỳ 1861), vì thế ngôi nhà xuất bạn dạng Hachette in bên trên Pháp năm 1864. Bản dịch của Hoang Phong. Nhà xuất bạn dạng Phương Đông, 2008, tr. 252.
  12. ^ Sơn Nam, Sài Gòn xưa - nén tượng 300 năm, Nhà xuất bạn dạng. Trẻ, 2008, tr. 162.
  13. ^ Nhiều người biên soạn, Hỏi đáp lịch sử vẻ vang Việt Nam, Nhà xuất bạn dạng. Trẻ, 2007, tr. 88-89.
  14. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 878.
  15. ^ a b Trần Anh Tài, Chút kỉ niệm xưa, báo Khoa học tập Phổ thông.
  16. ^ Nguyễn Liên Phong, Nam Kỳ phong tục nhơn vật trình diễn ca.
  17. ^ Theo Cao Văn Sáu, Vợ Trương Định, một liệt nữ giới tư phen vươn cao nhập số phận, sách Nam Sở xưa và ni, Nhà xuất bạn dạng TP.HCM, 2005, tr.173 - 176.
  18. ^ Huỳnh Minh, Gò Công xưa, Nhà xuất bạn dạng Thanh Niên, 2001, tr. 77.
  19. ^ “XÂY DỰNG NHÀ THỜ HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM LÀ ĐỂ LẠI MỘT CÔNG TRÌNH TÂM LINH MUÔN ĐỜI CHO CON CHÁU MAI SAU”. Bản gốc tàng trữ ngày 13 tháng tư năm 2016. Truy cập ngày 7 mon 11 năm 2019.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, truyện "Trương Định", Nhà xuất bạn dạng Văn học tập, 2004.
  • Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn tì Thế biên soạn, Từ điển anh hùng lịch sử vẻ vang Việt Nam, NXB Khoa học tập xã hội, 1992.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]