lã bất vi là ai

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Bạn đang xem: lã bất vi là ai

Văn Tín hầu 文信侯
Thừa tướng mạo Trung Quốc (chi tiết...)
Tướng quốc nước Tần
Tại vị	249 TCN - 237 TCN
Tiền nhiệm	Thái Trạch
Kế nhiệm	Lý Tư
Thông tin yêu chung
Sinh	292 TCN Bộc Dương, Hà Nam
Mất	235 TCN quận Tam Xuyên, nước Tần
Thê thiếp	Triệu Cơ (thiếp)
Tên lênh láng đủ Lã Bất Vi (呂不韋)
Tước hiệu	Văn Tín hầu (文信侯)

Lã Bất Vi (Giản thể: 吕不韦; phồn thể: 呂不韋; 292 TCN - 235 TCN) là 1 trong những thương nhân người nước Vệ, sau trở nên Tướng quốc của nước Tần thời Chiến Quốc. Ông có tiếng nhập lịch sử hào hùng về buôn quan tiền buôn bán tước đoạt, xoay trở kể từ người kinh doanh thông thường trở nên một chủ yếu trị gia với tác động.

Xuất thân thuộc kể từ doanh nhân, ông được lựa chọn lưu giữ chức Tướng quốc nhập 13 năm cùng với nước Tần, trở nên một chủ yếu trị gia trứ danh đương thời. Với tư tưởng 「Kiêm Nho Mặc, thích hợp Danh Pháp; 兼儒墨，合名法」, ông hiệp lực biên soạn nên Lã Thị Xuân Thu, công ty trương chủ yếu trị một cơ hội vô cùng với chuyên nghiệp hóa. Những trở thành ngược này khiến cho ông trở nên một hình tượng của phái Tạp gia - 1 trong những Cửu Lưu thập gia thời Tiên Tần. Khi lưu giữ chức, ông công ty trương lấn chiếm Đông Chu, Triệu nằm trong Vệ, hé Tam Xuyên, Thái Nguyên và Đông Quận, so với cơ nghiệp căn nhà Tần với trở thành ngược rộng lớn lao. Sau nằm trong, vì như thế sự vụ chủ nghĩa Lao Ái tuy nhiên Lã Bất Vi bị liên lụy, sau cuối bị chủ yếu Doanh Chính nghiền buộc húp dung dịch độc tự động sát.

Có thuyết bảo rằng ông là phụ vương của Doanh Chính, tức Tần Thủy Hoàng, vị vua thứ nhất của Trung Hoa, tuy nhiên thuyết này vẫn không được kiểm triệu chứng và còn nhiều điểm xích míc. Các GS John Knoblock và Jeffrey Riegel, nhập bạn dạng dịch Lã Thị Xuân Thu của mình, gọi mẩu chuyện này "rõ ràng là sai, nhằm mục tiêu mục tiêu huỷ báng Bất Vi và xúc phạm vua đầu tiên"^[1].

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Lã Bất Vi là kẻ nước Vệ, ni nằm trong điểm phía Nam của Bộc Dương, tỉnh Hà Nam. Sách Chiến Quốc sách lại phát biểu ông sinh rời khỏi ở Dương Địch (猴阳) ở nước Hàn. Xuất thân thuộc tầm thông thường, Lã Bất Vi là 1 trong những thương nhân, nhờ kinh doanh thành công xuất sắc nên vô cùng phong phú.

Năm loại 40 đời Tần Chiêu Tương vương vãi (267 TCN), Điệu Thái tử mất mặt. Năm loại 42 (265 TCN), ngôi Thái tử còn khuyết, nên Tần vương vãi cho tới con cái loại là An Quốc quân công tử Trụ thực hiện Thái tử. An Quốc quân với rộng lớn trăng tròn người con cái và nhiều phu nhân, nhập cơ người phu nhân được yêu thương nhất được lập thực hiện chủ yếu phu nhân, gọi là Hoa Dương phu nhân. Phu nhân không tồn tại con cái, tuy nhiên một người con cái của An Quốc quân là Dị Nhân sinh rời khỏi bởi vì thị thiếp Hạ Cơ ko được yêu thương quý, nên Dị Nhân nên thực hiện con cái tin yêu của Tần ở nước Triệu. Tần bao nhiêu phiên tiến công Triệu, nên Triệu ngược đãi Dị Nhân.

Lã Bất Vi ở Hàm Đan nước Triệu, nhìn thấy Dị Nhân bèn nảy rời khỏi ý ham muốn canh ty Dị Nhân thực hiện người nối nghiệp nước Tần nhằm bạn dạng thân thuộc bản thân tiến bộ thân thuộc, bèn dữ thế chủ động kết giao phó với Dị Nhân. Lã Bất Vi trả cho tới Dị Nhân năm trăm cân nặng vàng chi tiêu và sử dụng và đãi tân khách hàng. Rồi lấy chi phí mua sắm của bảo bối kỳ lạ, đem lịch sự Tần, xin xỏ trình làng người chị Hoa Dương phu nhân nhằm dưng những vật ấy cho tới Hoa Dương phu nhân. Nhân cơ, Lã Bất Vi kể Dị Nhân tài đảm bảo chất lượng, khéo léo, giao phó với những người những nước, bằng hữu từng thiên hạ. Hoa Dương phu nhân không tồn tại con cái, Bất Vi khuyên nhủ nhận Dị Nhân thực hiện con cái nuôi. Hoa Dương phu nhân nghe theo gót, nhập xin xỏ An Quốc quân lập Dị Nhân thực hiện quá tự động. Danh giờ Dị Nhân kể từ cơ càng nổi với chư hầu.

Bấy giờ, Lã Bất Vi với cùng một người thiếp là Triệu Cơ, đàn hoặc múa đảm bảo chất lượng và với sắc đẹp. Một hôm, Bất Vi chào Dị Nhân cho tới căn nhà, sai Triệu Cơ rời khỏi sụp rượu. Dị Nhân đem lòng si mê, Lã Bất Vi ngay lập tức dưng Triệu Cơ cho tới Dị Nhân. Năm Chiêu Tương vương vãi loại 48 (259 TCN), mon giêng, Triệu Cơ sinh hạ một nam nhi, đó là Doanh Chính.

Các sử gia vẫn luôn luôn tranh giành cãi về sự Doanh Chính là con cái của Lã Bất Vi^[2] hoặc Dị Nhân,^[1][3] vì như thế ko loại trừ năng lực Triệu Cơ đang được với bầu với Lã Bất Vi từ xưa. Tuy nhiên, học tập fake đời căn nhà Thanh là Lương Ngọc Thằng (梁玉繩) nhận định rằng ở trên đây với điểm xứng đáng ngờ. Căn cứ vẹn toàn văn tuy nhiên Tư Mã Thiên chép nhập Sử ký về sự Triệu Cơ sinh hạ, với ghi: [Cơ tự động nặc hữu thân thuộc, chí đại kỳ thời, sống chết Chính; 姬自匿有身，至大期時，生子政]. Trong số đó, "Đại kỳ" một kể từ là chỉ ý việc phụ phái đẹp đầy đủ mon sinh đẻ thời cổ, ám chỉ việc Triệu Cơ nằm trong Doanh Dị Nhân sau khoản thời gian công cộng chạ thì mang bầu, xác thực Triệu Cơ sau khoản thời gian mang bầu 10 mon mới mẻ sinh rời khỏi Doanh Chính. Mà cũng nhập Sử ký, phần Tần Thủy Hoàng bạn dạng kỷ, quan trọng đặc biệt ghi rõ ràng Doanh Chính là nhập "Tần Chiêu vương vãi năm loại 48, mon giêng sinh rời khỏi ở Hàm Đan", địa thế căn cứ tư liệu biên trở thành của Tần triều, đều phải có khảo triệu chứng. Lương Ngọc Thằng cho rằng, Tư Mã Thiên đem cả nhị cụm kể từ vô cùng xích míc là [Tự nặc hữu thân; ý là "đang với thai"] nằm trong [Đại kỳ; ám chỉ "sau khi công cộng chạ mới mẻ với thai"] nhằm công cộng nhập một câu như vọc, là 1 trong những loại văn pháp Xuân Thu, ám chỉ tin yêu bốt vô cùng thông dụng khi đó là Triệu Cơ với bầu trước lúc hầu ngủ Doanh Dị Nhân tuy nhiên ko tiện lắc đầu. Rất rất có thể, Doanh Chính thiệt sự là con cái của Doanh Dị Nhân.

Năm loại 50 đời Chiêu Tương vương vãi (257 TCN), nước Tần sai Vương Ý vây Hàm Đan, triều đình nước Triệu ham muốn giết mổ Dị Nhân. hiểu được tin yêu, Dị Nhân nằm trong Lã Bất Vi chước trả sáu trăm cân nặng vàng cho tới kẻ coi lưu giữ nên trốn bay Triệu. Triệu ham muốn giết mổ phu nhân con cái Dị Nhân, tuy nhiên Triệu Cơ là con cái căn nhà tai đôi mắt ở Triệu, lảng trốn được vì vậy u con cái đều sinh sống.

Tướng quốc nước Tần[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: áp lực tạo nên kim cương là câu nói của ai

Năm Tần Chiêu Tương vương vãi loại 56 (251 TCN), Tần vương vãi mất mặt. Sau một thời hạn nhằm tang phụ vương, lịch sự năm tiếp theo (250 TCN) thì An Quốc quân lên thực hiện Tần vương vãi, tức là Tần Hiếu Văn vương vãi, lập Hoa Dương phu nhân thực hiện Vương hậu, Dị Nhân (lúc này đang được thay tên trở thành Tử Sở) bởi vậy trở nên Thái tử.

Sau 6 năm ngăn cách, Triệu Cơ nằm trong con cái là Doanh Chính được đón về nước Tần. Nhưng Hiếu Văn vương vãi đăng vương được 3 ngày đang được mất mặt. Thái tử Tử Sở lên thay cho, tức là Tần Trang Tương vương vãi, tôn u nuôi là Hoa Dương hậu thực hiện [Hoa Dương Thái hậu], u đẻ Hạ Cơ là [Hạ Thái hậu]. Có chủ kiến nhận định rằng chủ yếu Bất Vi thủ mưu e vua Tần nhằm Tử Sở sớm lên thay cho ngôi.

Năm đầu (249 TCN), Tần Trang Tương vương vãi ngay lập tức phong cho tới Bất Vi thực hiện Tướng quốc, tước đoạt hiệu Văn Tín hầu (文信侯), được ăn thuế 100.000 hộ thực ở quận Hà Nam, Lạc Dương. Trang Tương vương vãi thực hiện vua được 3 năm thì mất mặt, Thái tử là Chính đăng vương, gọi là Tần vương vãi Chính, tức Tần Thủy Hoàng về sau, tôn Lã Bất Vi thực hiện [Trọng phụ; 仲父].

Khi lên cầm phụ chủ yếu, Lã Bất Vi công ty trương không ngừng mở rộng cương thổ của nước Tần, khiến cho chiến và tranh giành giành tác động so với Đông Chu, Triệu nằm trong nước Vệ, rung rinh đại lượng trở thành trì, thực hiện hạ tầng cùng với nước Tần về sau thống nhất thiên hạ. Bấy giờ ở Ngụy với Tín Lăng quân Nguỵ Vô Kỵ, ở Sở với Xuân Thân quân Hoàng Yết, ở Triệu với Bình Nguyên quân Triệu Thắng, ở Tề với Mạnh Thường quân Điền Văn, toàn bộ đều đua nhau quý kẻ sĩ, chiều tân khách hàng. Lã Bất Vi thấy Tần mạnh tuy nhiên bản thân ko bởi vì chúng ta nên xấu xí hổ cũng đón chào những kẻ sĩ đãi vô cùng hậu, thực khách nhập căn nhà với cho tới tía ngàn. Khi ấy chư hầu có không ít biện sĩ, như bọn Tuân Khanh thực hiện sách quảng bá rời khỏi thiên hạ. Bất Vi bèn sai những khách hàng biên soạn rời khỏi những điều bản thân biết, họp lại thực hiện tám Lãm, sáu Luận, mươi Kỷ bao gồm rộng lớn nhị mươi vạn chữ, cho rằng đầy đủ không còn những việc trời khu đất, muôn vật xưa ni. Ông mệnh danh sách là Lã Thị Xuân Thu bày ở cửa ngõ chợ Hàm Dương, bịa đặt ngàn lạng ta vàng lên bên trên, chào những du sĩ của chư hầu ai rất có thể tăng hạn chế một chữ thì xin xỏ biếu một ngàn lạng ta vàng.

Trong cung, Lã Bất Vi hoặc nằm trong u của Tần vương vãi là Triệu Cơ tư thông. Khi Tần vương vãi Chính đang được rộng lớn tuy nhiên Thái hậu cứ dâm ô mãi, thì Lã Bất Vi e lộ tuy nhiên đem vạ, bèn ngầm dò thám một người dân có dương vật rộng lớn thương hiệu Lao Ái, nhằm chiều lòng Thái hậu thay cho bản thân. Quả nhiên Thái hậu nghe chuyện rồi, Lã Bất Vi vờ vĩnh sai người tố giác nó tội phạm xứng đáng thiến. Sau cơ, Bất Vi lại báo với thái hậu: "Nên với kẻ fake bị thiến này thực hiện chức Cấp Sự trung". Thái hậu bèn ngầm cho tới kẻ coi việc thiến nhiều chi phí. Viên quan tiền coi án lại luận tội vờ vĩnh, nhổ râu mi thực hiện cho tới thái giám vì vậy được nhập hầu Thái hậu. Thái hậu nằm trong nó thông gian, sinh được nhị người con, e người tớ biết chuyện, bèn vờ vĩnh coi bói phát biểu nên rời mùa dời cung lịch sự khu đất Ung.

Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]

Năm loại 9 đời Tần vương vãi Chính (238 TCN), với kẻ phát hiện Lao Ái thực ko nên là thái giám, thông thường tư thông với Thái hậu, sinh nhị con cái đều ỉm lên đường.

Tần vương vãi Chính ngay lập tức giao phó cho tới pháp đình xét, hiểu rõ sự tình. Việc tương quan cho tới Tướng quốc là Lã Bất Vi. Tháng 9, Tần vương vãi cho tất cả những người giết mổ 3 chúng ta căn nhà Lao Ái, lại giết mổ nhị con cái bởi Thái hậu đẻ rời khỏi và đày ải Thái hậu lịch sự khu đất Ung. Nhà cửa ngõ những môn hạ của Lao Ái đều bị tịch kí và chúng ta bị đày ải lịch sự khu đất Thục. Tiếp cho tới, Tần vương vãi ham muốn giết mổ cả Tướng quốc Lã Bất Vi, tuy nhiên vì như thế Bất Vi thời trước với công rộng lớn, lại được những tân khách hàng, biện sĩ phát biểu canh ty khá đông đúc nên ko nỡ thực hiện tội.

Tháng 10 năm loại 10 (237 TCN), Tần Vương không bổ nhiệm Tướng quốc của Lã Bất Vi. Đến khi người Tề là Mao Tiều thuyết vua Tần, vua Tần mới mẻ lịch sự Ung đón Thái hậu về Hàm Dương như cũ và phong ấp cho tới Văn Tín hầu Lã Bất Vi ở Hà Nam. Được rộng lớn 1 năm, những tân khách hàng nằm trong sứ fake của chư hầu cho tới thăm hỏi Văn Tín hầu lũ lượt phía trên đàng.

Doanh Chính e Văn Tín hầu nổi loạn, bèn viết lách thư nói:

Rồi bắt đem chúng ta Bất Vi dời lịch sự Thục (nay là vùng Tứ Xuyên). Lã Bất Vi tự động liệu sẽ ảnh hưởng giết mổ, bèn húp dung dịch độc tự động tử. Khi cơ, ông tầm 57 tuổi^[4][5][6].

Xem thêm: người ấy là ai lịch chiếu

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tần Thủy Hoàng
• Triệu Cơ
• Tần Trang Tương Vương
• Lã Thị Xuân Thu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Truyện Lã Bất Vi nhập Sử ký Tư Mã Thiên

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]